گۆرینه وه ی link
زیره ک
مەستوورە ئەردەڵان
مە‌ستوورە‌ی ئەردەڵان (١٨٠٤ ز - ١٨٤٨ ز) شاعیر و مێژوونووسی کوردە. ناوی خۆی ماھ شەرەف خانم بووە و نازناوی مەستوورە بووە. دە‌وروبە‌ری ساڵی ١٢٢٠ ک.م (١٨٠٤ ز) لە بنە‌ماڵە‌ی قادرییە‌کانی سنە دا، کە ئە‌وسا زۆر لای والییە‌کان بە‌قە‌در بوون، لە شاری سنە ھاتە دنیا.
مامۆستا مە‌ولە‌ویی تاوە‌گۆزی لە پە‌سنی ئە‌و‌دا ئە‌م شیعرە‌ی گوتووە:
خورشیدەکەی ناز، ئەوجی بورجی سەور
سەرتوغرای دەفتەر مەحبووبان جە دەور
ھا لە خانەکەی بورجی شەرەف دا
نوورئەفشانیشەن وە ھەر تەرەف دا
ناوی ماھ شەرەف خانم و نازناوی مەستوورە بووە. دە‌وروبە‌ری ساڵی ١٢٢٠ ک.م (١٨٠٤ ز) لە بنە‌ماڵە‌ی قادرییە‌کانی سنە دا، کە ئە‌وسا زۆر لای والییە‌کان بە‌قە‌در بوون، لە شاری سنە ھاتە دنیا. باوکی، ئە‌ولە‌سە‌ن بە‌گ (ئە‌بولحە‌سە‌ن بە‌گ)، لە پیاوە رە‌سە‌نە‌کانی سنە بووە و بە ماە‌شە‌رە‌ف خانمی خوێندووە تا وەھای پێ گە‌یاندووە کە ناو دە‌رکا. لە زە‌مانی خوسرەو خانی ئە‌ردە‌لان، والیی سنە، کە بە ناکام ناو براوە، خان و ماڵە قادرییە‌کان لە یە‌کتر رە‌نجاون و ئاشت بوونە‌وە و بوونە خزم. مەستوورە بۆتە خێزانی خوسرەو خان. خانیش لە شیعردانان دا لە خانم نزیک بۆتە‌وە. لە دیوانی ھە‌ردووکیان دا شیعر بە یە‌کدا ھە‌ڵدانیان زۆر بە‌رچاوە. مەستوورە چل و چوار ساڵ تە‌مە‌نی بووە کە لە سلێمانی مردووە و ھەر لە‌وێش نێژراوە.
مەستوورە لە شیعردانان، چ بە کوردی و چ بە فارسی، زۆر خاوە‌ن دە‌ستە‌ڵات بووە. بە‌داخە‌وە زۆربە‌ی شیعرە‌کانی لە ناو چووگن و تە‌نیا دوھە‌زار بە‌یتێکی ماوە‌تە‌وە کە ساڵی ١٣٠٥ ک.ە (١٩٢٦ ز)، میرزا ئە‌سە‌دوڵڵا خانی کوردستانی، سە‌رۆکی فە‌رھە‌نگی سنە، لە تاران چاپیانی کردووە. کوردییە‌کانی ھەر زۆر کە‌م ماون بە‌ڵام لە قە‌سیدە‌یە‌کی دا کە بە‌م بە‌یتە‌وە دە‌ست پێ دە‌کا:
گرفتارم بە نازی چاوە‌کانی مە‌ستی فە‌تتانت
بریندارم بە نێشی سینە‌دۆزی تیری موژگانت
وا دیار ئە‌دا کە شیعرە کوردییە‌کانیشی زۆر رە‌وان بووبێتن. خێوی کتێبی حە‌دیقە‌ی ناسری، کە ئامۆزای مەستوورە بووە، ژمارە‌ی ھە‌ڵبە‌ستە‌کانی لە قە‌سیدە و غە‌زە‌ڵ و وردە بابە‌ت، بە نزیکە‌ی بیست ھە‌زار بە‌یت نووسیوە بە‌ڵام "توحفە‌ی ناسری" کە ئە‌ویش لە مە‌ڕ کوردستان تاریخێکە، دە ھە‌زاری لە‌و بیستە کە‌م کردۆتە‌وە و دە‌ڵێ دە‌ھە‌زار بە‌یتێکی و‌ەھۆندووە.
نظرات شما عزیزان:
